در این نوشتار قصد داریم به ویژگی‌های رشد کودک یک ماهه نگاهی بیندازیم و در مورد خواب نوزاد یک ماهه، تغذیه و مراقبت صحیح از او اطلاعات جدیدی کسب کنیم. با ما همراه باشید.
رشد نوزاد یک ماهه
در این بخش به نقاط عطف رشد بچه یک ماهه از نظر شناختی، حسی و فیزیکی اشاره می‌کنیم. البته که مهارت‌های نوزادان یک ماهه با هم متفاوت است؛ پس کوچولوی خود را با نوزادان دیگر مقایسه نکنید.
رشد فیزیکی
سرعت رشد نوزادان با هم متفاوت است اما به طور کلی رشد فیزیکی کودک یک ماهه ویژگی‌های زیر را دارد:
- یک ماه پس از تولد کودک بیش از ۱ کیلوگرم وزن اضافه می‌کند.
- یک نوزاد یک ماهه دختر حداقل ۴ کیلوگرم وزن دارد و میانگین قد او ۵۳ سانتی‌متراست.
- نوزاد یک ماهه پسر نیز به طور متوسط ۴.۵ وزن و ۵۴.۵ سانتی‌متر قد دارد.
رشد حسی
- کودک می‌تواند بوی مراقب خود (مثلا مادر) را تشخیص دهد و اگر از سینه مادر خود تغذیه می‌کند، بوی منحصر به فرد شیر مادرش را هم تشخیص می‌دهد.
- شنوایی نوزاد رشد می‌کند و نوزاد یک ماهه، مانند نوزادان بزرگتر، با نگاهی مبهوت یا گریه به صداهای بلند پاسخ می‌دهد.
- اگر نوزاد در این سن به صدای بلند عکس العمل نشان نمی‌دهد، با پزشک برای گرفتن تست شنوایی سنجی از او صحبت کنید.
- بینایی بچه یک ماهه در حال بهبود است. نوزادان در این سن از دیدن الگوهایی با کنتراست بالا (به خصوص سیاه و سفید) و مخصوصا چهره انسان‌ها لذت می‌برند.
رشد حرکتی
- سیستم عصبی نوزاد یک ماهه به سرعت در حال رشد است. اما هنوز هم بیشتر حرکات او بر اساس رفلکس‌های غیر ارادی مثل رفلکس مورو، رفلکس چنگ زدن و رفلکس مکیدن است. این رفلاکس‌ها تا پایان سه ماهگی رفع می‌شوند. در مقاله دیگری در مورد نوزاد ۳ ماهه توضیح داده‌ایم.
- اگر کودک خود را روی شکمش قرار دهید، متوجه شوید که قادر است سر خود را بالا بیاورد.
- هنوز گردن نوزاد قدرت کافی را ندارد و نوزاد در حالت ایستاده نمی‌تواند سر خود را صاف نگه دارد. بنابراین هر وقت بچه یک ماهه را بلند می‌کنید، حتما یک دست خود را پشت سرش بگذارید.
- نوزاد در این سن می‌تواند دستان کوچکش را به صورت مشت ببندد.
- در این سن کودک به جای خم نگه داشتن پاها، بیشتر شروع به دراز کردن پاها می‌کند.
رشد ارتباطی
کودک یک ماهه به دقت به شما نگاه می‌کند و از طریق گریه با شما ارتباط می‌گیرد. ارتباط گیری نوزاد در سن ۴ هفتگی به شکل زیر است:
- درست است که نوزاد در یک ماهگی نمی‌تواند صحبت کند، اما صورت کوچولوی او حالت‌های مختلفی را به خود می‌گیرد. مثلا گاهی لب‌هایش را جمع می‌کند و ابروهایش را بالا می‌آورد. یا برای مثال چشم‌هایش را جمع کرده و گاهی هم اخم می‌کند.
- بچه یک ماهه صدای پدر و مادرش را می‌شناسد و در حالت گریه، با شنیدن صدای پدر و مادر ممکن است برای لحظاتی گریه را قطع کند و به صدا دقت کند.
- وقتی صحبت می کنید یا آواز می‌خوانید نوزاد هیجان‌زده می‌شود. دقیقا در این سن باید صحبت کردن، آواز خواندن و بازی کردن را به روتین نوزاد اضافه کنید تا مغز او سریعتر رشد کند.
تغذیه بچه یک ماهه
کودک یک ماهه شما هنوز به نیاز به تغذیه شبانه روزی دارد. اصول تغذیه کودک در این سن به صورت زیر است:
- بچه در این سن هر ۲ تا ۳ ساعت، یعنی ۸ تا ۱۲ بار در روز، شیر مادر می‌خورد. بسیاری از نوزادان یک ماهه هر بار حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه شیر می‌خورند.
- برخی نوزادان ترجیح می‌دهند به‌جای یک وعده شیردهی طولانی، در چند نوبت کوتاه‌تر از سینه مادر تغذیه کنند. به این الگوی تغذیه، “تغذیه خوشه‌ای” گفته می‌شود.
- هر زمان که به نظر می رسد نوزاد گرسنه است به او شیر دهید. معمولا نشانه گرسنگی نوزاد این است که لب یا دستانش را می‌مکد.
- اگر کودک یک ماهه شیر خشک می‌خورد هر ۳ تا ۴ ساعت به او ۱۰۰ تا ۱۲۰ سی سی شیر خشک دهید.
- وقتی کودک طی یک ساعت شیشه شیر خشک را تمام نکرد، باید آن را دور بریزید زیرا ممکن است آلوده شده باشد. اگر کودک شیر مادر می‌خورد، تا ۲ ساعت می‌توانید شیر را در دمای محیط نگه دارید.
آیا باید نوزاد یک ماهه را برای شیر دادن بیدار کنید؟
اگر کودک شما نیاز به افزایش وزن داشته یا به هر دلیل پزشکی نیاز به تغذیه بیشتر دارد، بیدار کردن او برای شیر خوردن لازم است. در یک ماهگی، برخی از نوزادان می توانند مدت طولانی‌تری (مثلا در حدود ۴ تا ۵ ساعت) بخوابند و نیازی به بیدار شدن ندارند. بهترین راه برای اطمینان از اینکه کودک شما به اندازه کافی شیر می‌خورد، نظارت بر افزایش وزن اوست. کودکی که خوب شیر می‌خورد در روز نیاز به عوض کردن حداقل ۶ پوشک دارد.
خواب نوزاد یک ماهه
کودک یک ماهه الگوی خواب منظمی ندارد و این موضوع تا سه ماهگی کاملا طبیعی است. انتظار خواب طولانی از او در طول شب بیشتر شبیه یک رویا است تا واقعیت!
- در این سن کودک در هر ۲۴ ساعت بین ۱۴ تا ۱۷ ساعت می‌خوابد. بسیاری از نوزادان ۹ ساعت خواب شبانه و ۷ ساعت خواب در طول روز را تجربه می‌کنند.
- بچه یک ماهه الگوی خواب منظمی در طول روز ندارد. نوزاد ممکن است یکبار ۲۰ تا ۳۰ دقیقه چرت بزند و یک بار دیگر تا ۲ ساعت بخوابد.
- خواب شبانه کودک شما احتمالاً با بیداری‌های مکرر که معمولاً به دلیل گرسنگی است مختل می‌شود.
- کودک خود را به پشت و روی یک تشک سفت و بدون پتو، بالش و اسباب‌بازی بخوابانید. هنوز هم در این سن خطر سندرم ناگهانی مرگ نوزاد وجود دارد.
- یک ماهگی برای ایجاد برنامه منظم خواب زود است. پس به کودک خود فرصت دهید تا هر زمان که دلش خواست چرت بزند.
- کم کم تفاوت شب و روز را به کودک خود بیاموزید. در طول روز تا جایی که می توانید با کودک خود بازی و تعامل داشته باشید و خانه را روشن نگه دارید. در شب نور خانه را کم کنید و سطح سر و صدا را پایین بیاورید.
همچنین بخوانید: نوزاد هشت ماهه
واکسیناسیون و مراقبت‌های پزشکی از نوزاد یک ماهه
پزشک اطفال تا یک‌سالگی کودک باید ماهی یکبار او را ببیند و بررسی کند. حالا وقت ویزیت یک ماهگی کودک فرا رسیده است.
- در ویزیت یک ماهگی، پزشک کل بدن کودک مثل ضربان قلب و وضعیت ریه و معده را بررسی می‌کند.
- پزشک وزن، قد و دور سر کودک شما را اندازه می‌گیرد و آن را روی نمودار رشد می‌برد.
- اندام تناسلی کودک و مشکلات پوستی نوزاد یک ماهه نیز در حین مراقبت پزشکی بررسی می‌شود.
- از این سن ویتامین د بدن کودک کاهش پیدا می‌کند و پزشک قطره آ د را توصیه می‌کند.
- در بدو تولد، واکسیناسیون نوزاد در بیمارستان انجام شده و مرحله بعدی واکسن نوزاد در دو ماهگی است.
- در مواردی که نوزاد در این سن زیر ۲ کیلوگرم وزن دارد یا در هنگام تولد نارس بوده است، بر اساس تصمیم پزشک واکسن هپاتیت ب به جای بدو تولد در یک ماهگی تزریق می‌شود.
مشکلات رایج بچه یک ماهه
- یکی از مشکلاتی که بسیاری از والدین در ۴ هفتگی نوزاد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، بالا آوردن شیر است. از نظر متخصصین تا زمانی که نوزاد به خوبی وزن اضافه می‌کند، درد ندارد و شیر زیادی بالا نمی‌آورد، این مسئله طبیعی است.
- بالا آوردن بیش از حد شیر، یا قوس دادن به کمر توسط نوزاد نشانه دل درد بعد از شیر خوردن است. بالا آوردن شیر ممکن است به علت ابتلا نوزاد یک ماهه به رفلاکس باشد. در این شرایط پزشک احتمالا دارو تجویز می‌کند.
- یک توصیه مفید این است که وعده غذایی در دفعات بیشتر اما با حجم کمتر به کودک بدهید.
- ممکن است دلیل بی‌قراری بیش از حد نوزاد و گریه‌های طولانی‌اش، قولنج یا کولیک باشد. قولنج در حدود ۶ هفتگی کمتر می‌شود و در نهایت تا ۱۲ هفتگی برطرف می‌شود.
- بثورات پوشک مخصوصا در نوزادانی که زیاد ادرار و مدفوع می‌کنند، شایع است. AAP توصیه می کند که به طور مکرر پوشک کودک خود را تعویض کنید. به خصوص در طول خواب شبانه نوزاد، از پوشک با جذب بالا استفاده کنید.
- ناحیه پوشک کودک خود را به خوبی تمیز و از کرم با اکسید روی استفاده کنید.
وسایل مورد نیاز برای نوزاد یک ماهه
- صندلی ماشین نوزادی: کریر یا صندلی ماشین نوزادی برای تامین ایمنی نوزاد در هنگام تردد با وسیله نقلیه بسیار ضروری است.
- دستمال آروغ‌گیر: نوزاد یک ماهه ممکن است در هنگام آروغ زدن شیر بالا بیاورد. برای حفظ بهداشت، یک دستمال آروغ‌گیر روی شانه‌اش بیندازید و سپس آروغ نوزاد را بگیرید.
- پلی جیم: تشک بازی یا پلی جیم برای رشد مهارت حرکتی نوزاد و تمرین شکم بسیار عالی است.
- محصولات مراقبت از پوست: نوزاد در سن یک ماهگی پوست حساسی دارد و احتمال ابتلا به حساسیت به پوشک و سوختگی در او زیاد است. استفاده از محصولات پیشگیری هنگام تعویض پوشک لازم و هوشمندانه است.
- ظرف نگهداری شیر مادر: اگر فرصت شیردادن را در هر وعده ندارید، می‌توانید شیر را بدوشید و در ظرف استریل و مخصوص در یخچال نگهداری کنید. سپس شیر را در شیشه شیر به کودک بدهید.
- وان نوزاد: حمام کردن کودک یک ماهه آسان نیست چون هنوز نوزاد تسلط مناسبی به گردن خود ندارد. در این شرایط، بهتر است هنگام حمام از وانی که آسانشور دارد استفاده کنید.
- تشک نوزاد: استفاده از تشک ارگونومیک و استاندارد در تسکین درد و جلوگیری از رفلاکس و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد بسیار موثر است.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله “چک لیست سیسمونی نوزاد” را مطالعه کنید.
نکات نگهداری از بچه یک ماهه
نوزاد یک ماهه ممکن است تا ۳ ساعت در روز گریه کند. این مساله کاملا طبیعی است. نگران نباشید، با گذشت زمان گریه کاهش می یابد. گریه روشی است که کودک به شما می گوید: « من گرسنه هستم. به من غذا بدهید!»، «من یک پوشک خیس دارم» یا «من واقعا خسته هستم. من را بخوابانید». برای نگهداری ازبچه یک ماهه نکات زیر را رعایت کنید:
- آروغ کودک را درست بگیرید. تا زمانی که کودک بتواند بدون کمک تکیه گاه بنشیند (مثلا حدود ۵ ماهگی) باید کودک را عمودی راه ببرید یا روی دست بخوابانید تا آروغ بعد از شیر را بزند. نگرفتن آروغ باعث دل‌درد می‌شود.
- نوزاد در این سن نمی تواند به صحبت شما پاسخ دهد ولی شما با او صحبت کنید. این حرف زدن باعث می‌شود که در ماه های آینده شروع به تقلید کلمات کند.
- لمس و ماساژ کودک در ماه های اول تولد بسیار مهم است. با کودک یک ماهه خود تماس پوست به پوست از طریق در آغوش گرفتن برقرار کنید. برخی از متخصصان ماساژ نوزاد را توصیه می‌کنند. ماساژ باعث می‌شود نوزاد شما احساس آرامش و عشق کند.
- پاهای کودک را مثل حرکت دوچرخه سواری برای چند دقیقه حرکت دهید. این تمرین آسان به تقویت عضلات کمک می‌کند تا برای خزیدن و راه رفتن آماده شوند.
- کودک نباید زمان زیادی را در کریر یا صندلی ماشین باشد. همچنین تمرین شکم را با بازی در پلی جیم و در آغوش گرفتن فراموش نکنید.
- هنگامی که نوزاد شما گریه می‌کند، تکنیک‌های مختلف تسکین دهنده را امتحان کنید. برخی از نوزادان به موسیقی ملایم یا آواز خواندن پاسخ می دهند. برخی دیگر با «صدای سفید» آرام می‌شوند. پس اپلیکیشن صداهای سفید را دانلود کنید.
سوالات متداول
از کجا بفهمیم نوزاد یک ماهه خوب شیر خورده است؟
یک نوزاد معمولاً حداقل ۱۰ دقیقه در هر وعده شیر می خورد. شما باید باید صدای قورت دادن شیر را بشنوید و پس از اتمام میل کردن، به چهره نوزاد نگاه کنید و ببینید که راضی به نظر می‌رسد یا نه. نوزادانی که شیر خشک می‌خورند، در هر وعده باید ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی لیتر شیر میل می‌کنند. همچنین توجه کنید که نوزاد یک ماهه باید حداقل ۶ پوشک در طول شبانه روز خیس کند.
اسباب‌بازی مناسب نوزاد ۱ ماهه کدام است؟
انواع جغجغه ساده و موزیکال، تشک بازی موزیکال و ساده، اسباب‌بازی‌های حسی، آویز کریر و آویز تخت برای این سن مناسب هستند.
جمع‌بندی
در این مقاله از فروشگاه سیسمونی کودکو، با ویژگی‌ها و نقاط عطف رشد نوزاد یک ماهه آشنا شدیم. البته اگر کودک شما در این سن هنوز برخی از ویژگی‌هایی که گفتیم را ندارد، لزوماً به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد.
چکاپ پزشکی ماهانه را فراموش نکنید و نظر پزشک معتمد را بپرسید. شنوایی و بینایی کودک در این سن رشد خوبی می‌کند و کودک در حالت خوابیده می‌تواند سرش را نگه دارد و بچرخاند. حالا به صدای اطراف، مخصوصا مراقب خود، واکنش نشان می‌دهد.
اگر متوجه شدید که کودک شما اشیایی را که بسیار نزدیک او است با چشم دنبال نمی‌کند، با دیدن نور شدید پلک نمی‌زند یا به صداهای بلند پاسخ نمی‌دهد، با پزشک خود تماس بگیرید.
کودک در این سن ۸ تا ۱۲ بار در روز شیر می‌خورد و حداقل ۶ بار نیاز به تعویض پوشک دارد. نوزاد حدود یک کیلوگرم از زمان تولد تا یک سالگی وزن اضافه می‌کند و در طول شبانه روز حدود ۱۶ ساعت می‌خوابد.
در ادامه راهکارهایی برای مشکلات کولیک، رفلاکس و بثورات پوستی مطرح کردیم. در آخر اینکه رشد شناختی و ارتباطی کودک را با صحبت با کودک بالا ببرید. برایش قصه بخوانید و عواطف و احساسات را در صحبت‌هایتان نشان دهید. از رعایت نکات ایمنی در نگهداری نوزاد غافل نشوید تا شیرینی تجربه فرزند پروری را دو چندان کنید!
همچنین بخوانید:
