یکی از جذاب‌ترین لحظه‌ها برای والدین هنگام اولین حمام نوزاد است. اما طریقه شستشوی نوزاد در خانه چگونه است؟ در این مقاله در خصوص طریقه شستن نوزاد یک روزه و نیز نحوه حمام کردن نوزاد دختر و پسر به طور کامل توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
زمان اولین حمام نوزاد
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (who) بهتر است نوزاد را در ۲۴ ساعت اول تولد حمام نکنیم. با این حال اگر اصرار دارید که نوزاد را هر چه سریعتر پس از تولد حمام کنید حداقل ۶ ساعت بعد از به دنیا آمدن نوزاد صبر کنید و بعد اولین حمام نوزاد را انجام دهید. این فاصله زمانی کمک می‌کند تا نوزاد از زندگی رحمی خارج شود و پیوند بین مادر و نوزاد برقرار شود.
طریقه شستن نوزاد یک روزه تا ده روزه (قبل از افتادن بند ناف)
حمام کردن نوزاد یک‌روزه تا ده روزه نیازمند دقت و رعایت نکات خاصی است، زیرا بند ناف هنوز نیفتاده و پوست نوزاد بسیار حساس است.
در ادامه، طریقه شستن نوزاد یک روزه با تأکید بر تمیز کردن با اسفنج توضیح داده شده است:
۱- آماده‌سازی محیط و وسایل مورد نیاز
- دمای اتاق: اتاق باید گرم و بدون جریان هوا باشد تا نوزاد احساس سرما نکند. دمای مناسب حدود ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد است.
- وسایل مورد نیاز: یک کاسه آب گرم، اسفنج یا پارچه نرم، پنبه بهداشتی، حوله نرم، پوشک و لباس‌های تمیز.
۲- شستشوی نواحی مختلف بدن
- صورت و چشم‌ها: یک تکه پنبه را در آب گرم مرطوب کنید و به‌آرامی روی پلک نوزاد و اطراف چشم او بکشید. برای هر چشم از پنبه جداگانه استفاده کنید. سپس با پنبه‌های تازه، صورت و گردن را پاک کنید.
- گوش‌ها: با پنبه مرطوب، لاله گوش و پشت گوش‌ها را تمیز کنید. از وارد کردن هر چیزی به داخل کانال گوش نوزاد خودداری کنید.
- دست‌ها و پاها: با اسفنج مرطوب، دست‌ها، بازوها، پاها و بین انگشتان را به‌آرامی تمیز کنید.
- ناحیه پوشک: ناحیه تناسلی و باسن نوزاد را با آب گرم و پارچه نرم تمیز کرده و به‌خوبی خشک کنید. در نوزادان دختر، تمیز کردن را از جلو به عقب انجام دهید تا از انتقال میکروب جلوگیری شود.
۳- خشک کردن و لباس پوشاندن نوزاد
- خشک کردن: پس از تمیز کردن هر ناحیه، آن را با حوله نرم به‌آرامی خشک کنید، به‌ویژه در نواحی چین‌دار پوست.
- پوشاندن لباس: پس از اتمام شستشو و خشک کردن، پوشک و لباس‌های تمیز را به نوزاد بپوشانید. نحوه بستن پوشک نوزاد را در مقاله دیگری توضیح داده‌ایم.
نکات ایمنی مهم در حمام نوزاد تازه متولد شده
در شستن نوزاد تازه متولد شده به نکات زیر توجه کنید:
- عدم غوطه‌ور کردن در آب: تا زمانی که بند ناف نیفتاده و ناحیه آن بهبود نیافته است، از غوطه‌ور کردن نوزاد در آب خودداری کنید.
- نظارت مداوم: هرگز نوزاد را حتی برای لحظه‌ای تنها نگذارید.
- مدت زمان شستشو: شستشوی نوزاد باید کوتاه باشد (حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه) تا از سرد شدن بدن او جلوگیری شود.
طریقه شستن نوزاد ده روزه به بالا (بعد از افتادن بند ناف)
بعد از افتادن بند ناف، که معمولا طی ده روز تا دو هفته بعد از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد، می‌توانید نوزاد را به صورت کامل و در حمام آب بشویید. در ادامه، مراحل دقیق شستن نوزاد بعد از افتادن بند ناف را توضیح می‌دهیم:
لوازم مورد نیاز برای شستشوی نوزاد در خانه عبارت اند از:
- وان حمام نوزاد یا سینک تمیز
- دماسنج آب
- شامپو نوزاد
- دستمال یا لیف نرم
- حوله خشک
- پوشک و لباس تمیز
طریقه شستن نوزاد به صورت زیر است:
۱. محیط را آماده کنید
برای جلوگیری از سرما خوردن، مکان حمام کردن نوزاد باید گرم باشد. همچنین این مکان باید سطح صافی داشته باشد.
۲. وان کودک یا سینک را آماده کنید
وان حمام نوزاد یا یک سینک تمیز را با حدود ۵ سانتی‌متر آب ولرم پر کنید. همیشه دمای آب را با مچ یا آرنج خود چک کنید تا مطمئن شوید که گرم است اما داغ نیست. بهتر است آب حمام در حدود ۳۲ تا ۳۸ درجه سانتیگراد باشد. مطمئن شوید که محیط گرم و راحت است. اگر خیالتان از بابت چک کردن دما به این روش راحت نیست یک دماسنج داخل آب تهیه کنید. دماسنج مناسب را می‌توانید در قسمت سایر لوازم حمام نوزاد سایت کودکو تهیه کنید.
۳. لباس کودک خود را درآورید
لباس نوزادتان را درآورید. مخصوصا اگر هنوز بند ناف نوزاد نیفتاده است، این کار را با احتیاط بیشتری انجام دهید.
۴. کودک را به صورت صحیح در دست بگیرید
نوزاد را محکم در دست بگیرید، سر و گردنش را با یک دست نگه دارید و با دست دیگر او را در آب پایین بیاورید. از بازوی غیر غالب خود برای حمایت از سر و گردن کودک و از دست دیگر برای نگه داشتن و هدایت بدن کودک به داخل آب استفاده کنید.
یک روش مطمئن برای جلوگیری از سر خوردن نوزاد هنگام حمام کردن، استفاده از توری یا آسانشور درون وان نوزاد است.
در ویدیو زیر طرز استفاده از آسان شور نوزاد نمایش داده شده است:
۵. نوزاد را بشویید
برای حمام کردن نوزاد از یک دستمال یا لیف نرم استفاده کنید و سر او را بالای آب نگه دارید. استفاده از لیف نوزاد که جای دست دارد به شما کمک می‌کند تا بدن نوزاد را راحت‌تر لیف بکشید. همچنین شامپو باید مخصوص نوزاد، ارگانیک و ملایم باشد.
هنگام شستن نوزاد به چین‌های زیر بازو، پشت گوش و دور گردن توجه ویژه‌ای داشته باشید. همچنین بین انگشتان دست و پای کودک خود را بشویید. توجه داشته باشید که می‌توانید در مقاله لیست وسایل بهداشتی نوزاد، شوینده‌های موردنیاز کودک خود را بیابید و خریداری کنید.
۶. ناحیه پوشک را با دقت بشویید
در هنگام شستن نوزاد پسر یا دختر به اندام تناسلی دقت زیادی کنید. بهتر است که هنگام شستن نوزاد دختر اندام خصوصی او را با لیف نشویید. یا اگر قصد شستن آن را با لیف دارید، دقت کنید که لیف او از دیگر افراد خانواده کاملا جدا باشد.
دقیقا همین مورد برای شستن نوزاد پسر نیز مطرح است. استفاده از لیف می‌تواند باعث ایجاد سوزش، قرمزی و حتی عفونت در ناحیه تناسلی نوزاد پسر شود. مخصوصا اگر نوزاد شما ختنه شده باشد، استفاده از لیف می‌تواند به پوست ختنه‌گاه آسیب برساند و روند بهبود را کند نماید.
۷. بدن نوزاد را خشک کنید
هنگامی که حمام کوچولوی شما کامل شد، او را با احتیاط از سینک یا وان بیرون بیاورید و از سر و گردن او حمایت کنید. اگر از همسرتان کمک می‌گیرید از او بخواهید تا قبل از تمام شدن حمام با حوله خشک منتظر شما باشد. به محض تمام شدن حمام کردن نوزاد، فوراً او را در یک حوله بپیچید تا بدنش گرم و کاملاً خشک شود. سپس با حوصله چین‌های پوستی اعضای بدن کودک را خشک کنید. این نکته بسیار مهمی است که از مشکلات پوستی جلوگیری می‌کند.
همیشه دو حوله همراه داشته باشید. احتمال ادرار و پی پی نوزاد در روزهای اول زیاد است. اگر حوله اول کثیف شد، حوله جایگزین در محیط حمام در دسترس داشته باشید.
۸- نوزاد را ماساژ دهید
می‌توانید پس از خشک کردن، کودک خود را به آرامی ماساژ دهید تا به آرامش او کمک کنید. برای این منظور می‌توانید از لوسیون‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید.
رعایت نکات ایمنی در طریقه شستن نوزاد
- از حمام کردن نوزاد بلافاصله پس از شیر خوردن یا زمانی که او گرسنه یا خسته است خودداری کنید.
- نوزاد در عمق کمتر از ۵ سانتی‌متر هم احتمال غرق شدن دارد. پس هرگز حتی برای چند ثانیه او را داخل وان تنها نگذارید.
- برای ماه اول فقط از آب ساده استفاده کنید. از مصرف صابون و لوسیون تا زمان توصیه پزشک اطفال خودداری کنید.
- اگر از سینک برای شستشوی نوزاد در خانه استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که سینک ثابت و در ارتفاعی راحت برای شما قرار دارد تا هنگام حمام کردن فرزندتان از فشار آوردن به کمر خود جلوگیری کنید.
- بدن کودک شما باید بالای آب بماند. برای گرم نگه داشتن آنها در طول حمام، مرتباً روی آنها آب گرم بریزید.
- دقت کنید که هنگام شستشوی سر نوزاد آب وارد گوش‌های او نشود چون ممکن است باعث عفونت یا گرفتگی گوش‌هایش شود.
- از کف زیاد در وان حمام نوزاد استفاده نکنید چون ممکن است باعث عفونت مجاری ادراری او شود.
- هنگام حمام کردن نوزاد سعی کنید او را آرام نگه دارید. برای این منظور با او صحبت کنید و لبخند بزنید. همچنین از حرکات تند و ناگهانی پرهیز کنید.
- هنگامی که کودک به سن ۶ ماهگی رسید می‌توانید از صندلی حمام استفاده کنید و دیگر نگران لغزندگی نباشید.
- توجه داشته باشید که حتما بعد از حمام برای شستشوی لباس نوزاد اقدام کنید.
حمام کردن نوزاد چند بار در هفته باید انجام شود؟
اگر بعد از هربار تعویض پوشک ناحیه پوشک نوزاد را به دقت و به درستی تمیز می‌کنید، توصیه کلی ما ۲ تا ۳ بار حمام کردن در هفته برای نوزادان تازه متولد شده است.
مدت زمان حمام نوزاد تازه متولد شده باید فقط حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه باشد، به خصوص اگر نوزاد شما پوست خشک یا حساسی دارد. توجه داشته باشید که حمام یکی از روش‌هایی است که به پرپشت شدن موی نوزاد کمک می‌کند!
چرا نباید هر روز نوزاد را حمام کرد؟
طبق اطلاعات سایت thebump، پوست نوزاد برای حفظ سلامت خود به چربی‌های طبیعی و باکتری‌های مفید نیاز دارد. استحمام زیاد، این تعادل را بر هم زده و باعث خشکی و التهاب پوست می‌شود. همچنین خطرات زیر را به همراه دارد:
- افزایش خطر ابتلا به اگزما
- از بین رفتن باکتری‌های مفیدی که از سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کنند
- نابودی لایه محافظ رطوبتی پوست
نوزاد تازه متولد شده را صبح حمام کنیم یا شب؟
حمام کردن نوزاد در صبح یا شب کاملا به برنامه شما و ویژگی شخصیتی فرزندتان ارتباط دارد. زمانی را انتخاب کنید که آرامش دارید، عجله ندارید و برنامه روزانه شما با شستن فرزندتان تداخل ندارد. برخی از والدین حمام صبحگاهی را انتخاب می‌کنند، درست زمانی که نوزادانشان هوشیار است. چون برخی از نوزادان بعد از حمام شاداب‌تر و سرحال‌تر می‌شوند.
برخی دیگر ترجیح می‌دهند شستن نوزاد بخشی از یک مراسم آرامش‌بخش قبل از خواب باشد. در هر صورت اگر نوزاد خود را بعد از شیر دادن حمام می‌کنید، ابتدا کمی صبر کنید تا غذای نوزاد هضم شود و عاروق بعد از غذا را زده باشد تا در حمام دچار مشکل نشود. بعد از حمام، حتما ناخن نوزاد را بگیرید چون بهترین زمان برای این کار است. مراحل این کار را در مقاله ناخن گرفتن نوزاد مطالعه کنید.
چطور دمای آب حمام را با دمای بدن نوزاد تازه متولد شده تنظیم کنیم؟
دمای مناسب آب برای حمام کردن نوزاد تازه متولد شده بین ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتیگراد است. پوست نوزادان نازک‌تر است، بنابراین به آب ولرم نیاز دارند. نوزادان خیلی سریع گرمای بدن خود را از دست می‌دهند، خصوصاً وقتی برهنه هستند. بنابراین مطمئن شوید که اتاق حمام به اندازه کافی گرم است. دمای اتاق باید حدود ۷۵ تا ۸۰ درجه سانتیگراد باشد. در صورت نیاز، می‌توانید با بخار آب حمام، دمای اتاق را به سرعت افزایش دهید.
فواید حمام برای نوزاد چیست؟
- کمک به از بین بردن آلودگی، عرق و باکتری
- کاهش عفونت‌های پوستی
- فرصتی برای والدین برای برقراری رابطه عاطفی با نوزاد خود (افزایش احساس امنیت و عشق)
- کمک به خواب نوزاد
- کمک به رشد حس نوزاد (درگیر شدن حواس بینایی، لامسه، بویایی و شنوایی نوزاد هنگام حمام)
- تقویت واژگان و مهارت‌های درک نوزاد
- تقویت مهارت‌های حرکتی نوزاد (نوزادان اشیاء را در آب می‌گیرند و فشار می‌دهند)
- تسکین علائم سرماخوردگی با حمام آب گرم
- کمک به آرام شدن نوزاد و استفاده از پوآر بینی نوزاد برای از بین بردن گرفتگی بینی او
سوالات متداول
- نوزاد را چند روز بعد از تولد حمام کنیم؟
- به توصیه سازمان جهانی سلامت (WHO) بهتر است زمان اولین حمام نوزاد ۲۴ ساعت بعد از تولد او باشد. اگر به دلایل فرهنگی این امر میسر نباشد، این سازمان توصیه می‌کند که برای اولین حمام نوزاد حداقل ۶ ساعت بعد از تولد او صبر کنید.
- بهترین دمای آب برای شستشوی نوزاد در خانه چقدر است؟
- آب حمام برای حمام کردن نوزاد باید ولرم باشد. بنابراین آب نباید خیلی گرم یا خیلی سرد باشد.
- ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش ﺑﺮای خواباندن ﻧﻮزاد در وان چیست؟
- شما می‌توانید با یک دست سر و گردن نوزاد را بگیرید و با دست دیگر به آرامی بدون نوزاد را بشویید وبرای شستن هدایت کنید. یک راه ایمن برای حمام کردن نوزاد تازه متولد شده استفاده از آسانشور داخل وان حمام است.
- چقدر آب برای حمام کردن نوزاد کافی است؟
- توصیه کلی این است که برای حمام نوزاد وان را حدود ۵ سانتی‌متر از آب پر کنید . اصلا و ابدا کودک را تنها داخل وان نگذارید و برای لحظه‌ای اورا ترک نکنید.
- موهای نوزاد را چگونه بشورم؟
- برای شستن موی نوزاد از آب ولرم استفاده کنید و فقط یک قطره از شامپو ملایم و مخصوص نوزاد را روی سر ماساژ دهید سپس با یک فنجان کوچک آب یا با دستمال مرطوب در حالی که دست خود را روی پیشانی نوزاد گرفتید آبکشی کنید . مواظب باشید آب به داخل چشم نوزاد نرود.
- استفاده از اسباب بازی برای حمام کردن نوزادان چند ماهه مناسب است؟
- عروسک‌های پلاستیکی حمام، اسباب‌بازی مناسب نوزاد زیر یک سال (۳ تا ۶ ماه) است.
جمع‌بندی
در این مقاله از فروشگاه سیسمونی کودکو تلاش کردیم تا درباره بایدها و نبایدهای شستن نوزاد دختر و پسر صحبت کنیم. می‌دانیم که اولین حمام نوزاد از استرس زا ترین کارهایی است که وقتی تازه پدر و مادر شده اید تجربه می‌کنید.
پس فراموش نکنید که حداقل ۲۴ ساعت بعد از تولد به نوزادتان زمان بدهید و سپس او را بشویید. برای حمام کردن نوزاد تازه متولد شده از اسفنج استفاده کنید تا زمانی که بند ناف او بیفتد. مراحل این روش آسان و ایمن را در مقاله به تفصیل توضیح دادیم.
یادتان باشد که حمام کردن زمانی کامل می‌شود که چین و تای بین دست و پای نوزاد را به طور کامل خشک کنید و از لوسیون و مرطوب کننده استفاده کنید تا از خشکی پوست جلوگیری کنید. حالا نوبت ماساژ و یک خواب مطبوع است. حمام کردن فرصتی برای پیوند بین کودک و والدین است. نترسید و از این فرصت استفاده کنید!
همچنین بخوانید:
۳ دیدگاه
فصل تابستان که خیلی گرم است، نوزادان زیاد عرق می کنند و مدام باید ببریدشان حمام چون کلافه می شوند و نمی توانند بخوابند. اگر قبل از خواب نوزادتان را حمام ببرید، می تواند خواب راحتی داشته باشد و بدون غر زدن در خواب بخوابد.
آره واقعا خیلی کمک میکنه تو تابستون. من از چند نفر دیگه هم اینو شنیدم.
سلام، من برای اولین بار شستشوی نوزاد در خانه خودم را امتحان کردم و تنهایی پسرم را حمام کردم اما خیلی استرس داشتم! قبل از این، خانه مادرم و با کمک او نوزادم را حمام می کردم. با رعایت نکاتی که در این صفحه خوانده بودم، خیلی خوب پیش رفت. مهم‌ترین نکته این است که دمای آب را چک کنید و از محصولات ملایم برای پوست نوزاد استفاده کنید.